Niedawna decyzja Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, której „ofiarą” padła warszawska spółka Philipiak Polska Akcyjna S.K.A. pokazuje, że powszechna w sprzedaży poza lokalem przedsiębiorstwa praktyka polegająca na połączeniu wzoru oświadczenia o odstąpieniu od umowy z treścią wzorca umownego może zostać uznana za działanie naruszające zbiorowe interesy konsumentów. Można zastanawiać się czy słusznie, jednak warto mieć świadomość ryzyka.

Philipiak Polska to spółka znana w branży sprzedaży bezpośredniej. Jak większość tego typu podmiotów korzystała ona ze wzorca umownego, gdzie znajdowały się również informacje o uprawnieniu do odstąpienia od umowy bez podania przyczyny. Wątpliwości Prezesa UOKIK wzbudziło, to, że treść wzorca umownego była podana w jednym z postanowień umowy, zaraz po pouczeniu o przysługującym uprawnieniu.

W wyniku tych wątpliwości i po przeprowadzeniu postępowania Prezes UOKIK uznał, iż działanie polegające na niewyodrębnianiu i zamieszczaniu wzoru oświadczenia o odstapieniu od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa w treści warunków sprzedaży jest praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów.

Prezes UOKIK przyjął, iż tego rodzaju praktyka prowadzi do naruszenia obowiązku wręczenia konsumentom wzoru oświadczenia, określonego w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzona przez produkt niebezpieczny.

W konsekwencji za opisane wyżej naruszenie na Philipiak Polska nałożono karę pieniężną w wysokości 129 544 zł .

Można mieć wątpliwości czy praktyka Philipiak Polska była słuszna. Ujednolicenie tekstu postanowień umownych wraz ze wzorcem w istocie powoduje, że oświadczenie to „ginie” wśród innych postanowień. Dlatego też przygotowanie wzorca w ten sposó uznałbym za ryzykowne, choć nie można wykluczyć, że Philipiak Polska podjęła taką decyzją z innych względów, będąc uświadomioną o ryzyku przez obsługę prawną.

Problem jaki dostrzegam polega natomiast na szerokim uzasadnieniu komentowanej decyzji. Wielu przedsiębiorców branży sprzedaży bezpośredniej decyduje się na integrację  wzoru oświadczenia o odstąpieniu od umowy ze wzorcem umownym. Jest to powszechna praktyka, a jej celem jest głównie uzyskanie argumentu w sporze z konsumentem, który twierdzi, iż nie otrzymał stosownego wzoru. Niestety w uzasadnieniu decyzji znajdujemy rozważania nad wykładnią wyrazu „wręczenie”.

Przytoczony przepis expressis verbis obliguje zatem przedsiębiorcę do wręczenia (doręczenia, złożenia w ręce) konsumentowi stosownego wzoru oświadczenia jako odrębnego od warunków sprzedaży (w formie umowy lub wzorca umowy) dokumentu.

Dodatkowo Prezes UOKIK przyjmuje, iż na przedsiębiorący ciążą dwa odrębne obowiązki: poinformowanie o uprawnieniu i wręczenie wzoru. Ten drugi obowiązek – jako odrębny – nie może być realizowany w ramach umieszczenie wzoru pośród pozostałych regulacji umownych.

W mojej ocenie wymóg wręczenia konsumentowi odrębnego dokumentu jest zbyt daleko idący. Osobiście uważam, że przepisy OchrKonsU nie obligują od wyodrębnienia wzoru oświadczenia i wystarczające jest, by był on czytelny oraz zawierał wszystkie elementy przewidziane przez Ustawę. Uznaję, że umieszczenie wzorca jako elementu umowy  np. z możliwością jego odcięcia i wykorzystania wpisuje się w wykładnię pojęcia „wręczenia”. 

W treści komentowanej decyzji można odnaleźć wskazówkę, iż odpowiednie wyodrębnienie wzorca, szczególnie przy założeniu dodatkowego podpisu konsumenta, również w ocenie Prezesa UOKIK może być uznane za spełnienie wymogu „wręczenia” – choć w minimalnym zakresie.

Rozumiem, że umieszczenie wzorca w treści umowy ma swoje uzasadnienie i niektórzy przedsiębiorący nie zrezygnują z tej praktyki niezależnie od decyzji. Uważam jednak, że należy mieć świadomość ryzyka oraz  wykładni zaprezentowanej przez Prezesa UOKIK. Być może wielu tak uświadomionych przedsiębiorców zdecyduje się jednak na udostępnienie wzorca w postaci odrębnego dokumentu, by całkowicie wyeliminować ryzyko konfrontacji z organami ochrony praw konsumentów.

One Comment

Zostaw komentarz

*