W I kwartale 2012 roku Prezes UOKIK zajął się weryfikacją regulaminów stosowanych przez przewoźników kolejowych. Okazuje się, że w wyniku kontroli wykryto wiele niedozwolonych postanowień umownych, które w szczególności wyłączały odpowiedzialność przewoźników w razie wystąpienia tzw. ograniczeń w ruchu pociągów. Szybka analiza decyzji wydanych w wyniku ww. kontroli pokazuje, że Prezes UOKIK potraktował przewoźników kolejowych niezwykle liberalnie. Z opublikowanych decyzji wynika, że nie wymierzono żadnej kary pieniężnej, mimo stwierdzenia wielu naruszeń zbiorowych praw konsumentów.

Warto zacząć od przytoczenia art. 106 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów , który budzi największy strach wielu przedsiębiorców.

Prezes Urzędu może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10 % przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten, choćby nieumyślnie:(…)

4) dopuścił się stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 24.

Prezes UOKIK często korzysta z ww. przepisu i wymierza przedsiębiorcom kary pieniężne niezależnie od tego czy zdecydowali się oni zaniechać zarzucane im nieuczciwe praktyki rynkowe (ich stosowanie jest jednym z przykładów praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów). W konsekwencji często czytamy w Aktualnościach UOKIK o wymierzeniu stosunkowo dolegliwych kar pieniężnych przykładowo za stosowanie niedozwolonych postanowień umownych.  Dotyczy to tak małych jak i dużych przedsiębiorców.

Zasady wymiaru kar pieniężnych w przypadku konkretnej decyzji są często objęte tajemnicą przedsiębiorstwa i podlegają utajnieniu. (publikowane decyzje co do zasady nie zawierają tych danych).  W konsekwencji – nie prowadząc danej sprawy – trudno ocenić na jakiej zasadzie ustalono karę pieniężną, jednak zasady ogólne można streścić w następującym (często powielanym) cytacie z jednej z decyzji:

Zdaniem Prezesa UOKiK kara pieniężna nałożona na Przedsiębiorcę jest adekwatna do okresu oraz stopnia naruszenia przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, spełnia też funkcję dyscyplinującą i prewencyjną tak, aby zapobiec w przyszłości stosowaniu podobnych naruszeń. Kara powinna pełnić również funkcję edukacyjną i wychowawczą, a także podkreślać naganność zakwestionowanych w postępowaniu zachowań przedsiębiorcy.

Każdy kto ma doświadczenie związane z zaskarżaniem decyzji Prezesa UOKIK w zakresie wysokości wymierzonych kar wie, że jest to zadanie trudne, gdyż z reguły stawioną one jedynie nieznaczny procent kary dopuszczalnej (10% przychodu), którą Prezes zawsze podaje dla podkreślenia łagodności decyzji.

W tym kontekście z pewny zdziwieniem zapoznałem się z decyzjami dotyczącymi przewoźników kolejowych. Większość z nich zawiera informacje o uznaniu określonych praktyk za naruszające zbiorowe interesy konsumentów i stwierdzenie ich zaniechania. Dodatkowo w kilku znajdują się zobowiązania do usunięcia skutków zakwestionowanych działań oraz nałożone obowiązki sprawozdawcze. Nigdzie nie zauważyłem natomiast kar pieniężnych.  Mimo ogólnie nagannej retoryki (Aktualności UOKIK) z jakiś względów tym razem nie uznano, by wymierzenie któremuś z przewoźników choćby stosunkowo niewielkiej kary pieniężnej mogło pełnić wyżej wskazane funkcje (edukacyjna, wychowawcza, prewencyjna).

Nie wiem czym przewoźnicy kolejowi zasłużyli sobie na udzielone im masowo szczególne względy Prezesa UOKIK, ale życzyłbym sobie w imieniu innych przedsiębiorców ( w tym moich Klientów), by spotykali się z równie łaskawym podejściem.

Zostaw komentarz

*