Stosując wzorzec umowny należy dokładnie zbadać postanowienia dotyczące zgody na przetwarzanie danych osobowych konsumenta. Nieodpowiednio sformułowana zgoda może stanowić niedozwolone postanowienie umowne, a w konsekwencji skutkować postępowaniem w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Orzecznictwo Prezesa UOKIK pokazuje, że nie jest to problem czysto teoretyczny.

Przygotowując warunki sprzedaży czy też regulaminy często spotykam się z prośbą Klientów o uzupełnienie zapisów o postanowienia dotyczące przetwarzania danych osobowych. Chodzi często o to, by na podstawie zawartej umowy możliwe było wykorzystanie danych konsumenta w celach marketingowych, a nawet przekazanie danych innym podmiotom do wykorzystania w takim celu.

Nie będę tu opisywał wymogów związanych z przetwarzaniem danych osobowych, choć ich nieznajomość, a w rezultacie nienależyta realizacja jest problemem wielu przedsiębiorców. To co jest widoczne „na zewnątrz”, a wiec dostępne dla każdego konsumenta to treść zgody na przetwarzanie danych osobowych i przy jej zamieszczaniu we wzorcach pojawiają się pewne problemy, na które warto zwrócić uwagę.

Z treści art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych wynika że, administrator danych jest uprawniony do wykorzystywania danych osobowych, jeśli osoba, której dane dotyczą wyrazi na to zgodę. Jeśli chodzi o samą zgodę to ww. Ustawa  (art. 7 pkt 5 ustawy) definiuje ją jako oświadczenie woli pochodzące od osoby, której dane dotyczą, którego treścią jest zgoda na przetwarzanie danych tego, kto składa to oświadczenie; zgoda nie może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści; zgoda może być w każdym czasie odwołana.

Dodatkowo wskazuje się, że treść zgody powinna zawierać cel, zakres oraz wskazanie podmiotu, który dane będzie przetwarzał.

Warto również zaznaczyć, że dla wykorzystania danych w celu zawarcia lub wykonania umowy zgoda nie jest w ogóle potrzebna (art. 23 ust.  1 pkt. 3 ww. Ustawy), dlatego przedsiębiorcy zainteresowani przetwarzaniem danych wyłącznie w takim celu mają dużo łatwiejsze zadanie i często formułują złożone postanowienia niepotrzebnie.

W wyroku z dnia 19 listopada 2001 r. sygn. akt II SA 2748/00) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że:

„(…)oświadczenie o wyrażeniu zgody na przetwarzanie danych w celach innych niż realizacja warunków umownych, nie może znajdować się jako jedno z postanowień umownych. Zgoda na przetwarzanie danych w celach marketingowych, reklamowych, informacyjnych oraz przyszłych wynikających z działalności operatora lub osoby trzecie, działające z jego upoważnienia i na jego rzecz, a także zgoda na przesyłanie materiałów promocyjnych i reklamowych innych podmiotów i udostępnianie danych innym osobom trzecim musi być odrębnym oświadczeniem woli, z treści którego wynikałaby zgoda na przetwarzanie w tym właśnie celu.

To, że niezastosowanie się do powyższych wytycznych może wiązać się z postępowaniem przed Generalnym Inspektorem Danych Osobowych jest oczywiste, jednak ja chciałbym wskazać na dodatkowy aspekt.

W Rejestrze Niedozwolonych Postanowień Umownych znajduje się klika przykładów klauzul dot. danych osobowych (np. 880 ; 953). Również Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwestionuje w swoim orzecznictwie praktykę polegającą na integrowaniu treści zgody na przetwarzanie danych osobowych w różnych celach z oświadczeniem woli o akceptacji postanowień wzorca. Taka metoda uniemożliwia zawarcia umowy przy jednoczesnym braku zgody na przetwarzanie danych osobowych w innych celach, co jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interes konsumenta. W konsekwencji stosowanie wzorców zawierających zgody sformułowane w ten sposób może naruszać zbiorowe interesy konsumentów i skutkować stosownym postępowaniem.

Jedno z takich postępowań zakończyło się decyzją z dnia 12 września 2012 r. w sprawie o sygn. RLU-61-17/12/RD przeciwko Polandcars.com (nakazanie zaniechania stosowania zakwestionowanych postanowień).

Wprowadzając do wzorca umownego regulacje dot. przetwarzania danych osobowych warto głębiej zastanowić się nad ich kształtem, umiejscowieniem oraz celowością zastosowania.

3 komentarze

Zostaw komentarz do Dominik Jędrzejko Cancel Reply

*