W pierwszej części Subiektywnego Rankingu Klauzul Abuzywnych zapraszam do bliższego zapoznania się z postanowieniami, które wyłączają jurysdykcję sądów polskich lub poddają sprawę pod rozstrzygnięcie sądu polubownego polskiego lub zagranicznego albo innego organu, a także narzucają rozpoznanie sprawy przez sąd, który wedle ustawy nie jest miejscowo właściwy(art. 3853 pkt 23 kodeksu cywilnego).

W ramach Blogu chciałbym Państwu zaproponować cykliczne spotkania z niedozwolonymi postanowieniami umownymi, z punktu widzenia ochrony interesu przedsiębiorcy. Subiektywny Ranking Klauzul Abuzywnych ma na celu praktyczne  zwrócenie uwagi na problemy związane z postanowieniami stosowanymi w umowach zawieranych z konsumentami. W kolejnych częściach cyklu będę koncentrował się na tych postanowieniach, które najczęściej powoływane są w rozstrzygnięciach Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a co za tym idzie są najpoważniej reprezentowane w Rejestrze Niedozwolonych Postanowień Umownych. Moją intencją jest przystępna pomoc w samodzielnym eliminowaniu najbardziej ewidentnych i ryzykownych postanowień ze wzorców umownych (regulaminy, ogólne warunki sprzedaż itp.) przez Czytelników Blogu.

W pierwszym odcinku grupa postanowień dosyć obszerna, jednak odnosząca się w ogólności do ustalenia sądu właściwego dla rozstrzygnięcia sporu z konsumentem.

W razie wątpliwości uważa się, że niedozwolonymi postanowieniami umownymi są te, których przedmiotem jest w szczególności:

  1. wyłączenie jurysdykcji sądów polskich,
  2. poddanie sprawy pod rozstrzygnięcie polskiego lub zagranicznego sądu polubownego,
  3. poddanie sprawy pod rozstrzygnięcie innego organu,
  4. narzucenie rozpoznanie sprawy przez sąd, który wedle ustawy nie jest miejscowo właściwy.

Z powyższej grupy szeroką reprezentacją w Rejestrze Klauzul Niedozwolonych mogą pochwalić się wszelkiego rodzaju postanowienia o poddaniu sprawy pod rozstrzygnięcie sądowi właściwemu ze względu na siedzibę przedsiębiorcy czy też po prostu konkretnym sądom. Tylko w dniu 1 marca 2012 r. w Rejestrze znalazły się trzy klauzule tego typu:

  •  2936 – Sąd Rejonowy w Opolu
  •  2934 – Sąd Rejonowy w Chorzowie ;
  •  2927  – sąd właściwy dla siedziby Italia Travel Service Sp. z o.o.

Trzeba przyznać, iż ustalenie, że postanowienia tego rodzaju stanowią klauzule abuzywne nie nastręcza ani Prezesowi UOKIK ani SOKIK jakichkolwiek trudności.

Warto tu przypomnieć, że zgodnie z art. 27 k.p.c. powództwo wytacza się przed sąd I instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania. Natomiast zgodnie z art. 34 k.p.c. powództwo o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, jak też o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy wytoczyć można przed sąd miejsca jej wykonania. W orzecznictwie SOKIK za niezgodne z art. 3853 pkt 23 kodeksu cywilnego uznaje się postanowienia, które nie tylko wyłączają właściwość sądu wyznaczonego według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego w ogóle, ale również takie, które ograniczają konsumentowi zakres możliwości wyboru, co pogarsza jego sytuację.

Zastrzeżenie przez przedsiębiorcę właściwości miejscowej sądu według swojej siedziby wyłącza możliwość zastosowania przemiennej właściwości miejscowej sądu, ponieważ pozbawia konsumentów prawa do rozpoznania ewentualnego sporu przez sąd właściwy według miejsca wykonania świadczenia niepieniężnego, które jest tożsame z miejscem zamieszkania konsumenta. W takim wypadku klauzula może naruszać prawa tych konsumentów, którzy zamieszkują poza miejscem siedziby przedsiębiorcy.

W kontekście powyższego zaskakujące jest jak wiele wzorców stosowanych w obrocie konsumenckim w dalszym ciągu zawiera postanowienia zastrzegające właściwość miejscową na korzyść przedsiębiorcy. Postanowienie te może i były korzystne, ale 12 lat temu, kiedy nie obowiązywały jeszcze przepisy dot. niedozwolonych postanowień umownych (zmiana kodeksu cywilnego w tym zakresie weszła w życie 1 lipca 2000 r.). Obecnie nie przynoszą one żadnych korzyści, a mogą narazić przedsiębiorcę na negatywne konsekwencje związane z kontrolą wzorca, nie wspominając już o tym, że stanowią ulubione postanowienia „polujących na wzorce”.

Postanowienie dotyczące właściwości sądu można łatwo wyeliminować ze stosowanych wzorców we własnym zakresie i zachęcam każdego przedsiębiorcę stosującego wzorce umowne do przeprowadzenia takiej samokontroli.

2 komentarze

Zostaw komentarz

*