W piątej części Subiektywnego Rankingu Klauzul Abuzywnychchciałbym odnieść się do szczególnie popularnych w handlu elektronicznym klauzul, które przewidują postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać się przed zawarciem umowy (art. 3853 pkt 4 kodeksu cywilnego).


Nie zgłębiając się w szczegóły dotyczące umów zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego, należy przypominać, że zgodnie z art. 384 § 1 kodeksu cywilnego ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę, jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy.

W odniesieniu do umów o charakterze ciągłym, a więc przykładowo umów rachunku bankowego czy umów o świadczenie usług telefonicznych, wzorzec wydany lub zmieniony w trakcie trwania stosunku umownego dodatkowo wiąże konsumenta, jeżeli nie wypowiedziała on umowy w najbliższym terminie wypowiedzenia.

Warto również podkreślić, co istotne w handlu elektronicznym, że posługiwanie się wzorcem w postaci elektronicznej, wymaga takiego jego udostępnienia konsumentowi, aby mógł on wzorzec ten przechowywać i odtwarzać w zwykłym toku czynności.

Oznacza to, że fundamentalną zasadą stosowania wzorca umownego jest odpowiednie poinformowanie konsumenta o jego treści i umożliwienie mu zapoznania się z nią przed podjęciem decyzji o związaniu się z przedsiębiorcą umową. Zasada ta dotyczy również każdorazowej zmiany wzorca.

Postanowienia kwalifikowane na podstawie pkt. 4 stoją w sprzeczności z wyżej wymienioną zasadą. W praktyce są one jednak często stosowane w umowach o świadczenia ciągłe i równie często trafiają do Rejestru.

Do grzechów głównych związanych z ich naruszeniem należy odsyłanie konsumenta do treści zawartych, w dokumentach, które nie były dla niego dostępne oraz zastrzeganie, iż zmiany wzorca są skuteczne wobec konsumenta, mimo braku faktycznego udostępnienia mu ich treści.

W tym kontekście warto pamiętać, że w Rejestrze znajdują się takie pozycje:

  • 2903 – „Wszelkie zmiany wchodzą w życie z chwilą zamieszczenia tekstu Regulaminu w witrynie WWW Portalu pod adresem http://www.a.pl.”
  • 2753 – „Wszelkie zmiany wchodzą w życie z chwilą ich opublikowania (zamieszczenia) w sklepie internetowym, w związku z czym Klient jest zobowiązany do bieżącej weryfikacji jego postanowień.
  • 711 – „W sprawach nie uregulowanych niniejszym Regulaminem, umową rachunku oraz Regulaminem ogólnym otwierania i prowadzenia rachunków (…) dla osób fizycznych stosuje się powszechnie obowiązujące przepisy prawa polskiego oraz VISA International

Typową praktyką jest również zastrzeganie określonych skutków związanych z tzw. fikcją doręczenia pisma konsumentowi, co ponownie najlepiej zobrazują przykłady.

  • 1972 – „Pisma nie odebrane przez posiadacza pod ostatnio wskazanym adresem, jednorazowo awizowane przez pocztę, strony uznają za skutecznie doręczone
  • 1746- „Pisemne zawiadomienie o dokonanych zmianach uważa się za doręczone po upływie 14 dni od daty wysłania na ostatni podany przez Klienta adres do korespondencji.”

Analiza decyzji Prezesa UOKiK oraz orzecznictwa SOKiK prowadzi do wniosku, że uregulowanie skutecznej względem konsumenta procedury zmiany wzorca nie jest zadaniem łatwym i wymaga uwzględnienia wielu aspektów prawa konsumenckiego, czego przykładem są klauzule kwalifikowane na podstawie art. 3853 pkt 4 k.c.

Obowiązek skutecznego poinformowania konsumenta o zmianie wzorca przed jej dokonaniem oraz powstrzymanie się od odsyłania do dokumentów, z którymi konsument nie miał okazji się zapoznać to zupełne podstawy w stosowaniu wzorców umownych.

Zostaw komentarz

*