Blog 19072013Odstąpienie od umowy bez podania przyczyny nie przysługuje jeśli umowa zawarta została w lokalu przedsiębiorstwa. Oznacza to, że kwestia miejsca zawarcia umowy jest kluczowa dla ustalenia czy konsument będzie mógł z niej zrezygnować w terminie kolejnych 10 dni.  W konsekwencji przydatne dla przedsiębiorcy okazuje się wyjaśnienie jak rozumieć pojęcie lokalu przedsiębiorstwa.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny:

konsument, który zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, może od niej odstąpić bez podania przyczyn, składając stosowne oświadczenie na piśmie w terminie dziesięciu dni od zawarcia umowy.

Ustawa wskazuje również, że:

przez lokal przedsiębiorstwa rozumie się miejsce przeznaczone do obsługiwania publiczności i oznaczone zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej.

Przyjrzyjmy się bliżej powyższej definicji, skoro uznanie, że do zawarcia umowy doszło w lokalu przedsiębiorstwa, pozwala przedsiębiorcy odetchnąć z ulgą i nie obawiać się odstąpienia bez podania przyczyny.

Pojęcie lokalu przeznaczonego do obsługi publiczności, którym posługuje się art. 1 ust. 2 Ustawy nawiązuje do art. 97 kodeksu cywilnego, to jest przepisu, który osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności nakazuje uznawać – w razie wątpliwości – za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa.

Przyjmuje się dość powszechnie, że lokalem w rozumieniu art. 97 k.c. jest miejsce zwyczajowo używane do obsługi klienteli danego przedsiębiorstwa. Oczywiście nie koniecznie musi być to sklep, gdyż warunek ten spełnia również biuro obsługi, punkt przyjęcia reklamacji, punkt odbioru, magazyn, a nawet hala produkcyjna, jeżeli zwyczajowo obsługuje się w niej klientów.

Można wskazać również, że nie musi być to nawet lokal w powszechnym rozumieniu – jeśli warunki przeznaczenia do obsługi publiczności spełnia wolna przestrzeń (np. sprzedaż choinek na placu magazynowym) spełnione jest kryterium miejsca.

Również pojęcie obsługi publiczności nie jest tożsame z pojęciem prowadzenia sprzedaży detalicznej. Jest ono pojęciem szerszym i może dotyczyć np. przyjmowania reklamacji, udzielania informacji o towarze itp. Dla uznania, że zgodnie z art. 1 ust. 2 Ustawy lokal ma charakter lokalu przedsiębiorstwa nie jest również istotne czy w lokalu tym faktycznie dochodzi do obsługi publiczności, a jedynie to, że przedsiębiorca tak zorganizował lokal, że obsługa publiczności jest możliwa – lokal został do tego celu „przeznaczony”.

Warto także nadmienić, że reglamentacja dostępu do lokalu (np. bilety wstępu, karty uczestnictwa, zaproszenia na pokazy) nie wykluczają zastosowania art. 97, co powinno prowadzić do konsekwentnego wniosku, że nie przesądza o wyłączeniu możliwości uznania lokalu za lokal przedsiębiorstwa również w rozumieniu art. 1 ust 2 Ustawy

Ostatecznie należy dodać, że obecnie nie obowiązują przepisy ogólne, które nakazywałby w jakiś szczególny sposób oznaczać lokal przedsiębiorstwa. Obowiązków takich nie zawiera ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.). Do 1 stycznia 2001 r. obowiązywały regulacje nakazujące oznaczanie na zewnątrz siedziby podmiotu gospodarczego i miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Z dniem 20 września 2008 r. uległ również zmianie przepis art. 60 ze zn. 1 § 3 kodeksu wykroczeń, który stanowił:

Kto wykonując działalność gospodarczą nie oznacza siedziby i miejsca wykonywania tej działalności lub wykonując działalność wytwórczą wprowadza do obrotu towary bez wymaganych oznaczeń, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.

Obecnie brak oznaczenia siedziby przedsiębiorstwa nie jest już wykroczeniem.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy uznać, że oznaczenie lokalu przedsiębiorstwa przestało mieć znaczenie również w rozumieniu art. 1 ust. 2, choć korzyści marketingowe wynikające z takiego oznaczenia wydają się oczywiste, a co za tym idzie wielu przedsiębiorców dba, by lokal był oznaczony w sposób nie pozostawiający wątpliwości, co do działalności tam prowadzonej.

Jeśli przedsiębiorca tak zorganizował miejsce swojej działalności, że przeznaczone jest ono do obsługi publiczności, a ponadto miejsce to oznaczył,  to zawarta w takim miejscu umowa nie będzie umową zawartą poza lokalem przedsiębiorstwa, a konsument nie będzie mógł odstąpić od niej bez podania przyczyny. Oczywiście, w kontekście tak zawartej umowy odpadną również liczne obowiązki informacyjne jakie Ustawa nakłada na przedsiębiorcę zawierającego umowy poza lokalem przedsiębiorstwa – w tym obowiązek wręczenia formularza odstąpienia od umowy.

28 komentarzy

  • Witam serdecznie

    Po przeczytaniu artykułu dotyczącego interpretacji „lokalu przedsiębiorstwa” nasunęło mi się następujące pytanie.
    Jak należy traktować lokal, w którym prowadzone są prezentacje i sprzedaż oferty turystycznej jeśli tym lokalem jest wynajęta sala konferencyjna w hotelu.
    Przy czym klient jest informowany telefonicznie przed prezentacją jaka to jest firma, czego dotyczy prezentacja oraz, że jest to oferta promocyjna.
    Sala konferencyjna, w której odbywa się prezentacja i sprzedaż jest oznaczona szyldem z nazwą firmy i adresem siedziby a klient na wstępie jest zapoznany z aktualnym wyciągiem KRS.
    Czy w takiej sytuacji można uznać, że prezentacja i sprzedaż jest prowadzona w lokalu firmy?

    Pozdrawiam i łącze wyrazy szacunku

    • Dziękuję za komentarz i ciekawe pytanie. W mojej ocenie jest dość duże ryzyko uznania umowy zawartej w takich okolicznościach za umowę zawieraną poza lokalem przedsiębiorstwa, a co za tym idzie poważnie rozważałbym przy takiej działalności ryzyka związane z uprawnieniami, które konsument posiada zawierając taką umowę. Widzę oczywiście argumenty, którymi przedsiębiorca może się bronić przed taką kwalifikacją umowy i jednym z niech jest z pewnością właściwe oznaczenie lokalu oraz należycie zrealizowany obowiązek informacyjny, niemniej jednak z praktyki wiem, że orzeczenia sądów powszechnych bywają różne w przypadku sporów np. o stwierdzenie nieważności umowy, od której konsument odstąpił bez podania przyczyny w terminie np 30 dni, twierdząc, że przysługiwało mu takie uprawnienia, a nie został o nim pouczony.

      Myślę, że to ryzyko zwiększy się po wejściu w życie nowych przepisów, o czym szerzej można przeczytać we wpisie Nowa definicja lokalu przedsiębiorstwa istotna dla sprzedaży bezpośredniej, a w każdym razie na pewno powstanie więcej wątpliwości interpretacyjnych.

  • Sebastian pisze:

    Witam,

    Na samym początku gratuluję Panu bardzo udanego bloga. To już kolejny post, który czytam z wielkim zaciekawieniem. Odnośnie powyższego wpisu mam do Pana pytanie.

    Sklep internetowy udostępnia odbiór towaru w swoich punktach w całym kraju. Sklep poinformował mnie, że odstąpienie bez podania przyczyny jest możliwe tyko wtedy, gdy towar dostarczony będzie przez kuriera – oznacza to, że prawo odstąpienia od umowy utracę po odbiorze osobistym w punkcie. Czy sklep prawidłowo interpretuje przepisy? W którym momencie jest zawierana umowa z przedsiębiorcą, w momencie kliknięcia „Zamów”, w momencie płatności czy może w momencie odbioru towaru?

    Pozdrawiam serdecznie!

    • Dziękuję z komentarz,o prawie do odstąpienia decyduje sposób zawarcia umowy,a nie odbiór towaru. Można organizować sprzedaż w ten sposób,że umowa zawierana jest w lokalu np. po wcześniejszym niewiążącym zamowieniu,jednak jeśli jest zawierana na odległość to odstąpienie będzie przysługiwało nawet jeśli konsument odbierze towar osobiście. Prezes UOKIK wydawał juz decyzje,które nakładały kary za kwestionowanie tego uprawnienia.

      • Marcin pisze:

        Panie Dominku,

        Mam podobną sytuację. Towar został zamówiony przeze mnie danego dnia w sklepie internetowym. Dowałem towar do koszyka następnie zamówiłem poprzez zweryfikowane konto. Następnie umówiłem się na odbiór osobisty tego samego dnia i wtedy też opłaciłem zamówienie. Sprzedawca twierdzi, że to iż opłaciłem je osobiście świadczy o tym, że umowę zawarłem w sklepie a nie na odległość wtedy kiedy dokonywałem zamówienia. Prawda czy fałsz ?

  • Iwona pisze:

    Witam
    przeczytałam sporo artykułów na temat odstąpienia od umowy zawartej na odległość,a co z umową zawartą w lokalu przedsiębiorstwa? czy od takiej umowy również mogę odstąpić? zdaję sobie sprawę, że w tym wypadku nie przysługuje mi 10 dniowy termin odstąpienia od umowy bez podawania przyczyny, co zrobić w takiej sytuacji?
    dziekuję za info
    Iwona

    • W przypadku umowy zawartej w lokalu przedsiębiorstwa konsumentowi nie przysługuje uprawnienie do odstąpienia od umowy bez podania przyczyny. Możliwe jest skorzystanie z umownego uprawnienia przyznanego przez przedsiębiorcę (tak jest w wielu sklepach stacjonarnych, ale odbywa się to na zasadach, które przedsiębiorca przyjął, np. może on żądać, by towar był oryginalnie zapakowany.

  • szczur pisze:

    A jak sie będzie miała sprawa w przypadku umowy ubezpieczenia kredytu przy sprzedazy ratalnej. Sklep X sprzedaje na raty, więc w lokalu sklepu X zawiera się umowę kredytową z bankiem Y. Bank Y narzuca umowę ubezpieczającą kredyt, z informacja o możliwości odstąpienia jesli byla zawarta poza lokalem przedsiębiorcy. W mojej ocenie, sugerując się ustawa o ochronie praw konsumentów oraz o swobodzie działalności gospodarczej chociaż umowa ubezpieczenia była zawarta w lokalu, niemniej sklepu X a nie banku Y więc w lokalu innego przedsiębiorstwa. Pani sprzedająca była co prawda umocowana do zawierania umów w imieniu banku Y niemniej była pracownikiem sklepu X a nie tegoż banku.

    Czy dobrze więc rozumuje, że umowa kredytu, a także ubezpieczenia tego kredytu była zawrta poza lokalem przedsiębiorstwa?

    • Dzień Dobry, umowa ubezpieczenia czy też umowa o kredyt zawarta w „sklepie” będzie z reguły umową zawartą na odległość (bez jednoczesnej obecności stron), od której również konsument ma prawo odstąpić bez podania przyczyny.

  • Spinka pisze:

    Witam,
    moja mama zakupiła urządzenie prawdopodobnie w lokalu przedsiębiorstwa, ale towar ma otrzymać dopiero jak przedpłaci 2 raty. Czy nie można tu odstąpić od umowy w ciągu 14 dni od wejścia w posiadanie gizyczne rzeczy?
    Pozdrawiam

  • Wiesław pisze:

    witam podpisałem umowę o zmianie taryfy za prąd w biurze obsługi klienta okazuje się że nie musiałem tego robić, choć Pani w okienku twierdziła ze muszę. Czy mogę od takiej umowy odstąpić i wrócić do poprzedniej taryfy?

    Wiesław

    • Dzień dobry, umowa zawarta w lokalu, więc odstąpienie bez podania przyczyny nie wchodzi w rachubę. Proszę zerknąć czy nie ma umownej możliwości odstąpienia (warunki umowy). Można jeszce rozważyć uchylenie się od skutku oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu.

      • Inka pisze:

        Proszę jeszcze raz o odpowiedź, co znaczy …złożony pod wpływem błędu, jaki to błąd? co to ma być za błąd? Inka

  • Mariola pisze:

    Dzień dobry
    Bardzo proszę o pomoc.Córka (pełnoletnia) podpisała umowę na wynajem pokoju na rok czasu. Mieszkanie składa się z kilku jednoosobowych pokojów, 2 łazienek i kuchni. W umowie jest napisane, że należy utrzymywać czystość w częściach wspólnych a kolejność sprzątania wyznacza grafik. Niestety, okazało się, że żadnego grafiku nie ma, łazienki są tak brudne, że córka boi się z nich korzystać. Próby porozumienia się w tym temacie ze współlokatorami nie wyszły, wręcz przeciwnie- córka zaczęła być szykanowana i głośno komentowana. Czy można zerwać taką umowę? Żadnego grafiku o którym jest w umowie nie ma – czy może być to przyczyna zerwania umowy ze strony córki?

  • Inka pisze:

    Proszę mi wytłumaczyć, co znaczy …”złożonego pod wpływem błędu”, co znaczy ten błąd? jaki błąd?
    Inka

  • Inka pisze:

    Proszę jeszcze raz o odpowiedź, co znaczy …złożony pod wpływem błędu, jaki to błąd? co to ma być za błąd? Inka

  • Marek pisze:

    Witam Panie Dominiku,

    Zwracam się z prośbą o pomoc. Czy można odstąpić od umowy zawartej w lokalu jeśli produkt otrzymany był później? Już tłumaczę. Chodzi o usługę Internetu światłowodowego. Pierwsze została podpisana umowa w siedzibie firmy, następnie dostawcą kilka dni później rozpoczął montaż światłowodu. Jak się okazało Internet działa tylko w jednym pomieszczeniu tam gdzie stoi router. Dostawca w tym momencie nie chce pomóc w żaden sposób, aby jego produkt czyli Internet działał tak jak moim zdaniem należy czyli w całym mieszkaniu, a za zerwanie umowy chce aby zapłacić mu wysokie odszkodowanie. Czy w takim wypadku można się odwoływać jakoś?

    Pozdrawiam Marek

    • Jeśli umowa została zawarta w lokalu to pozostaje kwestia reklamowania usługi lub wykazywania, że uzgodniono, iż warunkiem zawarcie umowy będzie pokrycie zasięgiem całego mieszkania. Myślę, że to trudna sprawa, gdyż w praktyce dostawca nie składa takich oświadczeń – dostarcza bowiem Internet o okręconych parametrach i uprzędzenie, które konsument może wymienić na lepsze (zwykle router).

  • Tomasz pisze:

    Dzień dobry,

    Podpisałem umowę w salonie z operatorem telefonii mobilnej,jak się okazało po przemyśleniu nie korzystnej dla mnie,jest możliwość jej rozwiązania? jakakolwiek…

    Dziękuje.

    • Odpowiedź na Pana pytanie wymagałaby analiz umowy oraz okoliczności jej zawarcia, natomiast nie przysługuje w takim wypadku uprawnienie do odstąpienia od umowy bez podania przyczyny.

  • Bukaj pisze:

    Ciekawy artykuł. Mam poczucie, że do pewnego stopnia jest to wykorzystywanie potencjalnych klientów. Podpisując umowę na internet z Netia byłem przekonany, że dotyczy mnie możliwość 14 dniowego odstąpienia od umowy. Okazuje się jednak, że podpisując umowę w mieszkaniu, przy monterze, ten przywilej jest mi odbierany. Bardzo dziwi mnie to, że jest to ogólnie przyjęte… bardzo…

  • Zbigniew Czerski pisze:

    Dzień dobry. Czy sala konferencyjna wynajęta przez przedsiębiorcę (fotografa), przekształcona w studio fotograficzne (tło, oświetlenie) jest lokalem przedsiębiorcy, czy nie? Czy usługa (sesja fotograficzna – zdjęcia przekazywane w formie cyfrowej do 14 dni od wykonania) jest usługą poza lokalem i czy można ją wypowiedzieć. Jeśli tak to w jakim terminie. Czytałem Pański tekst, ale nie do końca jestem przekonany.

    • Tekst tego wpisu jest już archiwalny, ale jestem zdania, że że wynajęta jednorazowo czy tez wynajmowana co jakiś czas salka (nawet odpowiednio przygotowana) nie jest lokalem przedsiębiorstwa. Natomiast przy tego typu usłudze istnieją inne możliwości wyłączenia odstąpienia od umowy – wymaga to jednak odpowiedniego poinformowania konsumenta.

      • Zbigniew Czerski pisze:

        Rozumiem, a jaki jest termin oodstąpienia i czy paragon jest umową?
        Usługa wykonana na wyraźne polecenie konsumenta.
        Konsument nagle nie chce zdjęć i rząda zwrotu całej kwoty za usługę.
        Dwunastego dnia poinformował o odstąpieniu (tego też dnia zostały wysłane zdjęcia mailem)

        • Jeśli konsument nie został poinformowany o uprawnienia do odstąpienia od umowy w prawidłowy sposób oraz o utracie tego uprawnienia po rozpoczęciu wykonywania usługi to ma 12 miesięcy na odstąpienie. Fakt wystawienia paragonu jest tu bez znaczenia. Umowa poza lokalem powinna być udokumentowana. Paragon potwierdza zawarcie umowy ustnej.

Zostaw komentarz

*