Niektórzy z nas, planują swój wakacyjny wypoczynek z bardzo dużym wyprzedzeniem, inni zaś lubią to robić na ostatnią chwilę, podejmując nierzadko spontaniczną decyzję odnośnie kierunku oraz miejsca podróży. Jedni działają na własną rękę, inni z kolei decydują się na wzięcie udziału w imprezie turystycznej organizowanej przez organizatorów imprez turystycznych, zwanych potocznie biurami podróży i to właśnie dla nich dedykowany jest niniejszy wpis.
Rezerwując wczasy za pośrednictwem organizatora imprezy turystycznej, bez względu na to czy są to wczasy first minute czy last minute z pewnością spotkamy się z propozycją skorzystania z dodatkowej usługi, określanej mianem „gwarancji niezmienności ceny”. Z uwagi na dynamiczne zmiany oraz liczne wahania zachodzące w sferze gospodarczej i geopolitycznej na całym świecie (inflacja, konflikty zbrojne, wcześniej COVID-19) slogan ten potrafi bardzo realnie oddziaływać na wyobraźnię konsumentów, dając im swego rodzaju poczucie bezpieczeństwa i stabilności, do których każdy z nas – w mniejszym lub większym stopniu – w swoim życiu dąży.
Zastanówmy się jednak, czy w praktyce warto dopłacać do „gwarancji niezmienności ceny”?
Zgodnie z art. 45 ust. 1 Ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (dalej jako: Ustawa) jednostronne podwyższenie ceny po zawarciu umowy o udział w imprezie turystycznej jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy w umowie wyraźnie zastrzeżono taką możliwość, przy równoczesnym zastrzeżeniu, że w razie zmniejszenia się kosztów imprezy turystycznej, podróżnemu przysługiwało będzie prawo do obniżki ceny. Warunek ten jest z reguły zawsze spełniony przez organizatorów imprez turystycznych, bowiem są to podmioty profesjonalne oraz bardzo dobrze zorganizowane pod względem prawnym.
Chodźmy więc dalej…
Art. 45 ust. 2 Ustawy wyraźnie stanowi, że umowa o udział w imprezie turystycznej musi określać w jaki sposób będą obliczane zmiany cen, przy czym zmiany te mogą zachodzić tylko i wyłącznie w przypadkach określonych w ustawie. Z tego względu, podwyższenie ceny jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy konieczność taka wnika bezpośrednio ze zmiany:
1) ceny przewozów pasażerskich wynikających ze zmiany kosztów paliwa lub innych źródeł zasilania;
2) wysokości podatków lub opłat od usług turystycznych objętych umową o udział w imprezie turystycznej, nałożonych przez podmioty, które nie biorą bezpośredniego udziału w realizacji imprezy turystycznej, w tym podatków turystycznych, opłat lotniskowych lub opłaty za wejście na pokład i zejście na ląd w portach oraz na lotniskach;
3) kursów walut mających znaczenie dla danej imprezy turystycznej.
Powyższe dowodzi, że organizator imprezy turystycznej nie może w sposób arbitralny podwyższać ceny imprezy turystycznej, czyniąc to jedynie w oparciu o własne, subiektywne kryteria. Co więcej, w ślad za art. 45 ust. 4 Ustawy organizator imprezy ma obowiązek powiadomić podróżnego na trwałym nośniku w sposób jasny i z rozumiały o zmianie ceny oraz uzasadnić powody podwyżki, wskazując jednocześnie sposób jej obliczenia, tak aby klient mógł osobiście zweryfikować zasadność wzrostu kosztów podróży.
Załóżmy hipotetycznie, że nie wykupiliśmy u organizatora imprezy turystycznej „gwarancji niezmienności ceny”. Jak wówczas kształtuje się nasza sytuacja?
Zgodnie z art. 46 ust. 2 pkt 3 Ustawy, bez jakichkolwiek konsekwencji, organizator imprezy turystycznej może podwyższyć koszty naszej imprezy turystycznej maksymalnie o 8% jej całkowitej ceny. Jeżeli wzrost ceny będzie mieścił się w granicach 8%, musimy wówczas liczyć się z obowiązkiem jej dopłaty lub z ponoszeniem (często niemałych) kosztów odstąpienia od umowy. Gdy jednak podwyżka przekroczy wartość 8% całkowitej ceny imprezy turystycznej mamy wówczas prawo do odstąpienia od umowy za zwrotem wszystkich wniesionych wpłat i bez obowiązku wniesienia jakichkolwiek dodatkowych opłat za odstąpienie od umowy. W przypadku podwyżki przekraczającej 8% ceny całkowitej, organizator imprezy turystycznej może jednocześnie zaoferować nam zastępczą imprezę turystyczną, w miarę możliwości o tej samej lub wyższej jakości. Nie należy to jednak do jego ustawowych obowiązków.
Kolejną ważną kwestią jest czas, w którym organizator imprezy turystycznej może dokonać podwyższenia ceny. Jak wskazuje art. 45 ust. 3 Ustawy cena ustalona w umowie o udział w imprezie turystycznej nie może być podwyższona w okresie 20 dni przed datą rozpoczęcia imprezy turystycznej. Przepis ten, gwarantuje nam, że nie zostaniemy tuż przed wyjazdem zaskoczeni podwyżką ceny przez organizatora.
Podsumowanie…
W mojej ocenie, wykupienie „gwarancji niezmienności ceny” należałby rozważyć, przy okazji korzystania z tzw. ofert first minute, które charakteryzują się upływem długiego czasu pomiędzy wykupieniem imprezy turystycznej a czasem jej realizacji. W jego trakcie może dojść do zmiany czynników, o których mowa w art. 45 ust. 2 Ustawy tj. ceny przewozów pasażerskich, wysokości wszelkiego rodzaju podatków i opłat związanych z naszą imprezą turystyczną oraz kursów walut. Nie zapominajmy, jednak, że wysokość podwyżki, bez jakichkolwiek konsekwencji nie może przekraczać 8% całkowitej ceny imprezy. W przypadku jej przekroczenia możemy od umowy odstąpić, za zwrotem wszystkich wniesionych opłat. Jeśli zaś chodzi o tzw. imprezy turystyczne last minute, to do wykupowania gwarancji niezmienności ceny podchodziłbym raczej sceptycznie. Podstawowym argumentem przemawiającym za tym stanowiskiem jest regulacja Ustawy mówiąca o tym, że w okresie 20 dni przed datą rozpoczęcia imprezy turystycznej organizator nie może już podwyższyć jej ceny. Śledząc choćby w niewielkim zakresie sytuację gospodarczą na świecie oraz doniesienia z miejsca do którego się wybieramy np. w kwestii przewidywanych zmian różnego rodzaju opłat, powinniśmy być w stanie przewidzieć, czy podwyżka ceny naszej imprezy turystycznej jest w jakikolwiek sposób realna, a jeśli tak, to czy będzie on a w ogóle uzasadniona. Jeżeli jednak spokój ducha jest dla nas bezcenny, to nie powinniśmy mieć większych oporów przed skorzystaniem z „gwarancji niezmienności ceny”.
